Moja droga

Tomasz G

Czy Bog tworzy zlo? Czy Bog podpalil Australie?

Od tego numeru pojawia sie nowa rubryka: ,,Trudne pytania". Bedziemy w niej odpowiadac na najtrudniejsze pytania pojawiajace sie podczas studiowania Pisma Swietego.

Ja tworze swiatlosc i stwarzam ciemnosc, Ja przygotowuje zarowno zbawienie, jak i nieszczescie, Ja, Pan, czynie to wszystko"1. W Biblii gdanskiej werset ten brzmi: ,,Czynie swiatlosc, i stwarzam ciemnosci; sprawuje pokoj, i stwarzam zle. Ja Pan czynie to wszystko". Stwierdzenie zawarte w tym wersecie jest tak radykalne, ze wczesnochrzescijanski odstepca Marcjon poslugiwal sie nim jako dowodem, iz Bog Starego Testamentu rozni sie od Boga objawionego w Nowym Testamencie. Ten werset i jemu podobne2 wydaje sie przedstawiac Boga jako sprawce zla. Problem w tym, jak doskonale sprawiedliwy Bog, ktory jest nieskalanie prawy3, nie znajduje upodobania w bezboznosci i nie ma w sobie zadnego zla4, mysli o pokoju a nie o nieszczesciu5, jest swiatloscia i nie ma w Nim zadnej ciemnosci6, nie moze byc kuszony do zla ani sam nikogo nie kusi do zla7 - mialby byc jednoczesnie sprawca zla.

Boza wszechwladza. Kontekst tego stwierdzenia wyjasnia, ze Boza ostateczna wszechwladza nad tym swiatem i ludzmi znajduje potwierdzenie. W swojej wszechwladzy Bog posluzyl sie nawet perskim krolem Cyrusem jako swoim sluga, by przyniesc wyzwolenie i sad8. Tak wiec ,,swiatlosc" i ,,ciemnosc" przedstawiaja tu nie tyle cykl dnia i nocy, ale symbolizuja ,,wyzwolenie" i ,,sad", przez ktore zbawienie staje sie udzialem ludu Bozego. Kiedy Bog wyzwala swoj lud, moze jednoczesnie wykonywac kare, zsylajac nieszczescia na narody, jak uczynil to w przypadku Babilonu przez Cyrusa.

Znaczenie ,,zlego". Hebrajskie slowo rac (zlo) jest uzywane w Biblii na kilka sposobow. Moze oznaczac zlo w takim sensie, jak w wyrazeniu ,,drzewo poznania dobra i zla"9. W innych miejscach jest tlumaczone jako ,,nieszczescie"10, ,,kleska"11 czy ,,zlosc"12. Kontekst 45. rozdzialu Ksiegi Izajasza wskazuje, ze najlepszym przekladem moze byc ,,kleska" lub ,,nieszczescie". Z punktu widzenia kontekstu werset ten dotyczy najwyzszej wladzy Boga przejawiajacej sie w sadzie, wyzwoleniu i panowaniu nad swiatem. Ponadto nalezy zauwazyc, ze zlo, o ktorym mowa w tym wersecie (i podobnych wymienionych powyzej), moze sie odnosic do zla czy kary, lub naturalnej katastrofy, a niekoniecznie zla w sensie moralnym. Bog nie tworzy zla grzechu. Bog jest miloscia13. ,,Wszelki datek dobry i wszelki dar doskonaly zstepuje z gory od Ojca swiatlosci; u niego nie ma zadnej odmiany ani nawet chwilowego zacmienia"14.

Bog nie jest sprawca zla. Bog nie jest sprawca ani inicjatorem zla. Taka rola bylaby calkowicie sprzeczna z cala Jego natura i charakterem objawionymi w Pismie Swietym. Jednak Bog jest w stanie posluzyc sie zjawiskami (takze zlymi) w swiecie przyrody w celu realizacji swoich zamierzen, a takze dla realizacji swoich zbawczych zamierzen moze uzyc ludzi takich jak krol Cyrus, ktorzy nie wiedza nic albo niewiele wiedza o Nim jako jedynym prawdziwym Bogu. W biblijnym sposobie myslenia wszelkie nieszczescia spadajace na ludzi spadaja z niezawislej woli Boga, nawet jesli Bog nie jest ich sprawca. W hebrajskim sposobie myslenia Bogu powszechnie przypisuje sie aktywne dokonania, o ktorych w dzisiejszym sposobie myslenia mowilibysmy raczej jako o dopustach Bozych, czyli zdarzeniach, ktorym Bog nie zapobiegl. Skoro Bog do czegos dopuscil, to znaczy, ze to uczynil -- tak rozumieli to biblijni pisarze. Bog pozwala na zle zdarzenia, ale nigdy nie popiera zla. Bog odpowiada za stworzenie moralnych istot majacych wolnosc wyboru i mozliwosc naduzycia tej wolnosci, ale nie znaczy to, ze Bog jest sprawca zla. To moralne istoty, majace wolnosc wyboru, sa odpowiedzialne za grzech i zlo, ktorego sie dopuszczaja.

Frank M. Hasel

1 Iz 45,7. Wszystkie cytaty biblijne, jesli nie zaznaczono inaczej, pochodza w Biblii warszawskiej. 2 Por. Am 3,6; Jr 18,11; Lm 3,38. 3 Zob. Pwt 32,4. 4 Zob. Ps 5,5. 5 Zob. Jr 29,11. 6 Zob. 1 J 1,5. 7 Zob. Jk 1,13. 8 Zob. Iz 45,1-2. 8 Rdz 2,9.17. 9 Jr 26,3 Biblia Tysiaclecia. 10 2 Sm 15,14. 11 12 Rdz 6,5. 13 1 J 4,8.16. 14 Jk 1,17.

[Artykul jest rozdzialem z ksiazki pt. Interpretujac Pismo Swiete. Biblia w pytaniach i odpowiedziach, red. Gerhard Pfandl, Wydawnictwo ,,Znaki Czasu", Warszawa 2015. Ksiazka jest do nabycia w: [link widoczny dla zalogowanych]

ps :

Apokalipsa Dlaczego Bo toleruje zlo - https://youtu.be/BrLg_Yja74k