Moja droga

Tomasz G

Islam wobec chrzescijanstwa

Dla muzulmanow chrzescijanstwo jest jedna z trzech religii objawionych. Choc nastapila ona po judaizmie, podobnie jak religia zydow nie zawiera pelni objawienia, gdyz ta znajduje sie jedynie w islamie, ostatniej, najdoskonalszej religii, bedacej zwienczeniem wszystkich dotychczasowych objawien.

Poniewaz chrzescijanstwo istnialo w momencie powstawania islamu, w Koranie i hadisach mozemy znalezc wyraznie nakreslony obraz tej religii, jednak wizerunek ten nie jest jednoznaczny.

Przede wszystkim chrzescijanstwo ukazane jest jako wiara w Jedynego Boga. Chrzescijanie jako wierzacy w Niego moga dzieki swej wierze oraz wiernosci jej stanowic wzor dla muzulmanow. Koran mowi o nich, w wiekszosci przypadkow razem z zydami, jako o „ludziach Ksiegi” (ahl al-kitab), czyli posiadajacych objawione przez Boga Pismo Swiete, ludziach poboznych, ktorzy dostapia zbawienia (85:4–8, 18:9–26). Jednak inne sury, szczegolnie pozniejsze, ukazuja odmienne podejscie do chrzescijan i ich wiary, ktore jest nastepstwem konfliktow. Znalezc mozna nastepujace zarzuty przeciw chrzescijanstwu: podzial na zwalczajace sie ugrupowania, kult grobow, obrazow i swietych, utrzymywanie duchowienstwa, ktore zbyt duzo kosztuje, spozywanie pokarmow nieczystych (wieprzowina i alkohol), odrzucenie Mahometa i nieuznanie jego roli wyslannika Bozego.

Koran twierdzi, iz pisma objawione chrzescijan, podobnie jak i zydow, zawieraja w sobie slowo Boze, ale chrzescijanie zle je interpretuja, gdy twierdza na przyklad, ze Jezus byl synem Boga, umarl na krzyzu, gdy zaprzeczaja, ze Pisma te zapowiadaja przyjscie ostatniego, najdoskonalszego z wyslancow Bozych, Mahometa (4:171). Niezgodna z muzulmanskim objawieniem wiara chrzescijan bierze sie z faktu, ze nie tylko zle interpretuja oni swoje swiete ksiegi (3:187, 5:47), ale, jak mozna zrozumiec pewne fragmenty Koranu, sfalszowali teksty tych ksiag (czy tez posiadaja tylko ich czesc: 4:44, 51). Negatywnie postrzegana jest przez Koran wiara w Trojce sw. (5:73–74; uznawana za najwieksze wykroczenie, czyli politeizm, dodawanie Bogu towarzyszy, tzw. szirk – 4:4

.

Ogolnie rzecz biorac, mozna wyroznic nastepujace postawy muzulmanow wobec Biblii:

odrzucenie jako niewiarygodnej (najbardziej skrajne podejscie reprezentowal Ibn Hazm, zm. 1063),

uznanie z zastrzezeniami, iz fragmenty zostaly dodane lub znieksztalcone (np. Al-Dzuwajni, zm. 1085),

uznanie z podkresleniem koniecznosci wlasciwej interpretacji (np. przypisywany Al-Ghazalemu, zm. 1111).

Zadna z nich nie jest w sposob konieczny zwiazana z jakas konkretna epoka historyczna.

W pozniejszych surach nastepuje takze wyrazne oddzielenie chrzescijan od zydow (2:113), ktorych obraz jest zdecydowanie gorszy, poniewaz nie uwierzyli oni w Jezusa (3:55), sa zawzieci we wrogosci (5:82) i przesladowali Marie m.in. z powodu dziewiczego poczecia Jezusa, w ktore nie uwierzyli. Wspolczesnie wizerunek zydow jest w swiecie muzulmanskim znacznie bardziej negatywny niz byl w przeszlosci, a wynika to z konfliktu izraelsko-palestynskiego1.

W hadisach chrzescijanstwo takze postrzegane jest jako monoteizm o tych samych podstawach wiary w Jedynego Boga. Natomiast w praktyce zycia spolecznego uksztaltowal sie obraz chrzescijan jako stojacych nizej od muzulmanow, gdyz wiara w Mahometa, ostatniego z szeregu prorokow, jest lepsza niz wiara w Jezusa-proroka.

Hadisy zawieraja praktyczne wskazowki na temat traktowania chrzescijan. Jesli nie walczyli oni z wyznawcami islamu, mogli spokojnie zyc i praktykowac swoja wiare jako objeta ochrona, podporzadkowana mniejszosc religijna (ahl az-zimma), zobowiazana do placenia podatku poglownego (dzizja), ktory byl odplata za ochrone (to wywodzi sie juz z Koranu – 9:29). Nie nalezy ich jednak zmuszac do zmiany wiary, nawrocenie „ludzi Ksiegi” musi sie dokonac pokojowo, np. na drodze przykladu. Zawarte w hadisach wypowiedzi na temat chrzescijan takze nie sa jednoznaczne: raz pozytywne (sa pobozni, wierza w jednego Boga), raz negatywne (dziela sie na sekty, falszuja swoje swiete ksiegi, nie sa wierni slowu Bozemu, czcza groby i obrazy).

Teologowie muzulmanscy podobnie jak Koran i hadisy nie sa zgodni w swych zapatrywaniach na chrzescijanstwo – islam nie jest wszak jednolity, brak mu jednej zwierzchnosci, stad wsrod muzulmanow wystepuje wiele odmiennych pogladow na rozne sprawy. Tak bylo u teologow klasycznych, jest tak i u wspolczesnych.

Fundamentalistyczni mysliciele, jak Raszid Rida (1865–1935) czy Sajjid Kutb (1903–1966), twierdzili, ze chrzescijanstwo to zamaskowany politeizm i zbudowane jest na bledach, zlej interpretacji i sfalszowaniu Starego i Nowego Testamentu. Przekonania te byly wynikiem osobistych doswiadczen zwiazanych ze swiatem chrzescijanskim i rozczarowaniem kultura zachodnia. Jednak poglady te odrzucane sa przez wiekszosc muzulmanow, choc znajduja czasem poklask wsrod niewielkiej grupki roznego rodzaju fundamentalistow muzulmanskich.

Sa takze uczeni i teologowie muzulmanscy, dla ktorych nie ma watpliwosci, ze chrzescijanie wierza w jednego Boga i nie uprawiaja szirku (czyli politeizmu, nie dodaja Bogu towarzyszy), nie sa zatem niewiernymi (kuffar). Choc nieco roznia sie w swych pogladach, to widza koniecznosc podejmowania dialogu z chrzescijanami na zasadach rownosci i wzajemnego szacunku. Sa to tacy uczeni starszego juz dzis pokolenia, jak Muhammad Arkoun, Abd al-Majid Charfi, Muhammad Talbi czy Mahmud Ayoub. Znaja oni chrzescijanstwo ze zrodel chrzescijanskich, wyrazaja sie pozytywnie o stosunku Soboru Watykanskiego II do islamu i muzulmanow, a takze widza potrzebe wypracowania nowego podejscia do chrzescijanstwa, ktore uwzglednialoby wspolczesna sytuacje we wzajemnych kontaktach i nie opieraloby sie na sredniowiecznych polemikach antychrzescijanskich.

Mimo zroznicowanego obrazu chrzescijanstwa, w praktyce kontaktow miedzy wyznawcami obu religii widac jednak bylo od poczatku szacunek dla chrzescijan jako monoteistow i „ludzi Ksiegi” oraz do ich wierzen (przy uznaniu islamu za najlepsza religie). Muzulmanie obdarzaja szacunkiem kazdego, kto szczerze wyznaje swoja wiare i jest pobozny, zatem wierzacy chrzescijanie w wiekszosci przypadkow, takze przez zwyklych ludzi, sa postrzegani pozytywnie i spotykaja sie z zyczliwym nastawieniem do swych praktyk religijnych.

(asn)

[link widoczny dla zalogowanych]