Moja droga

lendii

Ile z każdego rodzaju czystych zwierząt Noe wziął do arki — siedem sztuk czy siedem par?

Gdy Noe zbudował arkę, Jehowa polecił mu: „Wejdź do arki, ty oraz wszyscy twoi domownicy, gdyż zobaczyłem, że jesteś prawy wobec mnie pośród tego pokolenia. Z każdego czystego zwierzęcia weźmiesz sobie po siedem, samca i samicę; a z każdego zwierzęcia, które nie jest czyste, tylko dwa, samca i samicę” (Rodzaju 7:1, 2). W niektórych przekładach wyrażenie występujące w tekście hebrajskim oddano jako „siedem par” (The New English Bible, The New Jerusalem Bible, Tanakh — The Holy Scriptures, Biblia brzeska; zobacz też przypis w Biblii poznańskiej) lub jako „siedmioro a siedmioro” (Biblia gdańska, porównaj przekład Wujka).
Hebrajski odpowiednik wyrażenia „po siedem” dosłownie znaczy „siedem siedem” (Rodzaju 7:2). Jednakże w hebrajszczyźnie powtórzenie liczebnika nie musi oznaczać, że dwie liczby należy do siebie dodać. Na przykład w Księdze 2 Samuela 21:20 wspomniano o „mężu nadzwyczajnego wzrostu, mającym po sześć palców u obu rąk i po sześć palców u obu stóp”. W tekście hebrajskim liczebnik „sześć” jest powtórzony. Nie znaczy to jednak, że ów olbrzym u każdej ręki i u każdej nogi miał po sześć par palców, czyli po 12. Powtórzenie wskazuje tylko, po ile palców przypadało na poszczególne kończyny.
Co na temat powtarzania liczebników mówią zasady gramatyki hebrajskiej? Omawiając fragment z Księgi Rodzaju 7:2, 9, William Harper tak napisał: „Powtarzanie słów często służy wyrażeniu funkcji dystrybutywnej” (Introductory Hebrew Method and Manual). Inny znawca języka hebrajskiego, Wilhelm Gesenius, wyjaśnił: „Funkcję dystrybutywną wyraża się (...) przez powtórzenie liczebnika głównego” (Hebrew Grammar, drugie wydanie angielskie). Jako przykład podano Księgę Rodzaju 7:9, 15 oraz 2 Samuela 21:20, gdzie powtórzono liczebniki „dwa” i „sześć”.
Wyrażenie „po siedem” z Księgi Rodzaju 7:2 nie oznacza zatem siedmiu par, czyli 14 sztuk, podobnie jak w Księdze Rodzaju 7:9, 15 powtórzenie liczebnika „dwa” nie oznacza dwóch par, czyli czterech sztuk. W żadnym z tych wersetów nie należy sumować powtórzonych liczebników — sygnalizują one tylko formę dystrybutywną. Tak więc z czystych zwierząt do arki wzięto „po siedem”, z nieczystych zaś „tylko dwa”.
A co ze sformułowaniem „samiec i samica”, występującym w Księdze Rodzaju 7:2 zaraz po wyrażeniu „po siedem”? Niektórym nasunęło to wniosek, że Noemu polecono wziąć siedem par z każdego rodzaju zwierząt czystych. Jednak zwierzęta czyste zachowano nie tylko po to, by wydały potomstwo. W Księdze Rodzaju 8:20 czytamy, że po wyjściu z arki „Noe zaczął budować ołtarz dla Jehowy i brać ze wszystkich zwierząt czystych oraz ze wszystkich czystych stworzeń latających, i składać całopalenia na ołtarzu”. Noe mógł przeznaczyć na ofiarę siódmą sztukę z każdego rodzaju czystych zwierząt, natomiast pozostałym trzem parom pozwolił się rozmnażać.